Aktualności

Do 11 marca 2022 roku płacić nie musieli go wyłącznie Ci frankowicze, w których przypadku zapadł prawomocny wyrok odfrankowujący kredyt bądź całkowicie unieważniający umowę. Z chwilą, gdy w życie weszło rozporządzenie Ministra Finansów z tego właśnie dnia, grono frankowiczów zwolnionych z płacenia podatku dochodowego powiększyło się o część osób, które zamiast skierować sprawę do sądu, zawarły ugodę z bankiem. Pobór podatkowy zostanie więc zaniechany, jeśli umorzona zostanie przez bank część salda kredytu lub powstanie nawet ujemne oprocentowanie tegoż kredytu. Co więcej, kredytobiorca nie będzie musiał uwzględniać tego także w PIT.

Kto nie będzie zwolniony z płacenia podatku od ugody z bankiem?

Rozporządzenie Ministra Finansów obejmuje te osoby, które podpisywały umowę kredytu z myślą o zaspokojeniu własnych celów mieszkaniowych. Jeśli więc współkredytobiorcą jest ktoś spoza gospodarstwa domowego, zwolnienie z podatku od ugody z bankiem nie będzie obowiązywać. Nie dotyczy ono także osób, które zaciągnęły kredyt na zakup nieruchomości z przeznaczeniem pod wynajem. Dodatkowo warto wiedzieć, że z rozwiązania tego można skorzystać tylko raz.

Zwolnienie z podatku od ugody z bankiem ograniczone w czasie

Pierwotnie regulacje zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 roku miały obowiązywać do końca grudnia 2022 roku. Już w połowie listopada ogłoszono jednak, że rozporządzenie zostanie znowelizowane, a co za tym idzie, ze zwolnienia z podatku od ugody z bankiem będzie można skorzystać aż do końca 2024 roku. O tym, czy korzyści wynikające z rozporządzenia zostaną utrzymane w obecnym kształcie w kolejnych latach, można na tę chwilę wyłącznie spekulować.

Co z osobami, które zawarły ugody z bankiem przed 11 marca 2022 roku?

Ci frankowicze, którzy ugodę z bankiem zawarli przed 11 marca 2022 roku i jednocześnie po 1 stycznia 2022 roku, również będą mogli skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego. Rozporządzenie Ministra Finansów jest bowiem retroaktywne, co oznacza, że w tym przypadku prawo działa także wstecz.

Szanowni Państwo, z wielką przyjemnością możemy poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Joanna Golda-Pauszek, postanowieniem z dnia 4 maja 2023 r., XXVIII Cz 4196/22, wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszego Klienta przeciwko Santander Bank Polska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, na skutek zażalenia banku  na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 16974/22, postanowił oddalić zażalenie banku. Cieszymy się, że kolejnymi korzystnymi orzeczeniami możemy pomagać naszym Klientom.

W dniu 17 kwietnia 2023 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Justyna Pec-Nosińka w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 4590/23 wydał postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powoda o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku dokonywania przez powodów spłat rat kredytu (kapitałowych i odsetkowych) w wysokości i terminach określonych w/w umową, w okresie od dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu do dnia uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie, a pozwanemu nakazać zaniechania pobierania od powodów w/w świadczeń.

W dni 24 sierpnia 2021 r. w trybie prejudycjalnym Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia złożył wniosek do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wydanie orzeczenia w sprawie C-520/21. Wniosek warszawskiego sądu dotyczy m.in. zasadności dochodzenia przez banki roszczeń do wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorcę z kapitału, jeśli umowa kredytu frankowego została unieważniona na podstawie klauzul abuzywnych. Poza tym chodzi również o ewentualne roszczenia kredytobiorcy względem banku za korzystanie z rat. 16 lutego 2023 r. Rzecznik Generalny TSUE Anthony Michael Collins wydał w tej sprawie opinię, która wspomóc ma sędziów Trybunału w ustalaniu ostatecznego wyroku. Ten zapaść ma w październiku bieżącego roku.

Kwestia kredytów frankowych, czyli udzielonych w walucie szwajcarskiej, jest nadal przedmiotem wielu sporów i problemów w Polsce. Wiele osób, które zdecydowały się na taki kredyt, z powodu niekorzystnych zmian kursu waluty, boryka się z trudnościami w spłacie zadłużenia. W wygraniu procesu z bankiem kluczowe znaczenia odgrywa ustalenie statusu konsumenta kredytobiorcy. Zgodnie z art. 22 1 kc za konsumenta uważa się bowiem osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Funkcjonalna definicja konsumenta przyjmuje jako punkt wyjścia pełnioną w danej chwili oraz sytuacji rolę ekonomiczną osoby fizycznej (która to osoba może następnie w innej już sytuacji pełnić rolę przedsiębiorcy). Definicja konsumenta dająca się wyinterpretować z art. 22 1 kc zawiera cztery elementy. Po pierwsze, konsumentem może być tylko osoba fizyczna, po drugie, musi ona dokonywać czynności prawnej, po trzecie, czynność ta pozostaje w określonej relacji z rolą społeczną tej osoby, a po czwarte, adresatem oświadczenia woli jest przedsiębiorca. Kryterium najistotniejszym i najbardziej charakterystycznym dla pojęcia konsumenta jest kryterium braku bezpośredniego związku między dokonaną przez dany podmiot czynnością prawną a jego działalnością gospodarczą lub zawodową . Z reguły ma ona zmierzać do zaspokajania potrzeb własnych, osobistych, "prywatnych" podmiotu, jego rodziny, domowników, także przyjaciół lub znajomych (prezenty), ma zapewniać funkcjonowanie gospodarstwa domowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2007 roku, IV CSK 122/07, OSNC - Zb. dodatkowy 2008 nr C, poz. 74, str. 73). Tylko pośredni związek pomiędzy czynnością prawną, a działalnością gospodarczą osoby fizycznej nie pozbawia tej osoby przymiotu konsumenta. Normatywna definicja konsumenta wynikająca z art. 22 1 kc nie odnosi się do cech osobowych konkretnego podmiotu, w tym jego wiedzy i doświadczenia, a ocenie statusu konsumenta nie powinny służyć okoliczności pozaustawowe nie wynikające z tego przepisu.

Dyrektywa 93/13 w art. 2 stanowi, że konsumentem jest osoba fizyczna, która w umowach objętych niniejszą dyrektywą działa w celach niezwiązanych z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem. Na gruncie polskim, definicję konsumenta zawiera art. 22 (1) Kodeksu Cywilnego, który stanowi, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

TSUE w wyroku z dnia 21 marca 2019 r. C-590/17 wskazał:

W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o pojęcie 'konsumenta' w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13, ma ono charakter obiektywny i jest niezależne od konkretnego zasobu wiedzy, jaki może mieć dana osoba, czy też od posiadanych przez nią w rzeczywistości informacji (wyrok z dnia 3 września 2015 r., Costea, C-110/14, EU:C:2015:538, pkt 21). – pkt. 24.

W tym względzie należy przypomnieć, że konsument znajduje się w słabszej pozycji niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, i w związku z tym godzi on się na postanowienia umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść (wyrok z dnia 3 września 2015 r., Costea, C-110/14, EU:C:2015:538, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo). – pkt. 25.

Trybunał orzekł już, że nawet adwokata, choć uważa się, że posiada on wysoki poziom wiedzy fachowej, można uznać za 'konsumenta' w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13, jeżeli zawiera on umowę, która nie dotyczy jego działalności zawodowej (zob. podobnie wyrok z dnia 3 września 2015 r., Costea, C-110/14, EU:C:2015:538, pkt 26, 27). – pkt. 27

To szerokie rozumienie pojęcia 'konsumenta' w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 pozwala na zapewnienie ochrony przyznanej przez tę dyrektywę wszystkim osobom fizycznym znajdującym się w słabszej pozycji, o której mowa w pkt 25 niniejszego wyroku. – pkt. 28

Dopełniając ww. argumentację wskazać należy, iż status konsumenta należy oceniać na chwilę dokonywania czynności prawnej (wniosek wynikający z uchwały SN z dnia 20 czerwca 2018 roku sygn. akt III CZP 29/17). 

W dniu 21 listopada 2022 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Joanna Iwona Golda-Pauszek w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 19565/22 wydał postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powoda o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Pogląd, iż banki stosowały w kredytach walutowych postanowienia abuzywne dotyczące przeliczeń na walucie obcej jest już utrwalony. Prawnicy banków, próbują udowadniać, iż możliwe jest rozdzielenie bezskutecznych zapisów i utrzymanie umowy kredytowej w mocy. Standardowe zapisy klauzul przeliczeniowych próbują rozdzielić na klauzulę indeksacyjną oraz klauzulę walutową. Pierwsza z wyżej wymienionych dotyczy przeliczeń ze złotych na walutę obcą przy wypłacie kwoty kredytu i z waluty obcej na złote przy spłacie kredytu. Druga z wymienionych dotyczy zapisów o tabelach  kursowych stosowanych jednostronnie przez banki. Podział ten jest oczywiście sztuczny, a wyeliminowanie którejkolwiek z powyższych klauzul, powodowałoby iż umowa kredytowa jest niewykonalna.

Brak możliwości rozdzielnia klauzuli indeksacyjnej oraz klauzuli indeksacyjnej wynika między innymi z następujących orzeczeń:  

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 roku (V CSK 382/18), gdzie Sąd Najwyższy wskazał:

„Sąd Apelacyjny poglądowi temu nie zaprzecza, jednakże - wzmiankując o problemie „kursowym” - zdaje się ujmować postanowienia niedozwolone, podobnie jak Sąd Okręgowy, wąsko jako postanowienia (ew. ich części) przewidujące jednostronne określenie przez Bank kursu wymiany waluty (Tabel kursów), bez wskazania jasnych i zrozumiałych kryteriów, którymi będzie się kierował (in casu § 2 ust. 2 in fine, § 4 ust. 1a in fine oraz § 9 ust. 2 zd. 3 i 4 Umowy), i odróżniać je od postanowień (ich części) przewidujących sam mechanizm przeliczenia (in casu § 2 ust. 2 in principio i § 4 ust. 1a in principio oraz § 9 ust. 2 zd. 2 Umowy). Należy jednak zauważyć, że bez unormowania kursu miarodajnego dla poszczególnych przeliczeń, przeliczenia te nie mogą być dokonane, a postanowienia „przeliczeniowe” – wywrzeć skutku (por. wyrok Sądu Najwyższego”.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2019 r. (III CSK 159/17), gdzie Sąd Najwyższy wskazał:

„Eliminacja klauzuli indeksacyjnej obejmuje wszystkie postanowienia umowy, które się na nią składają (…). Zauważyć należy bowiem, że mogą one funkcjonować tylko łącznie – w umowie kredytu indeksowanego do waluty obcej przeliczenie wypłaconej kwoty kredytu na walutę obcą przy wypłacie kredytu służy temu, by można było ustalić wysokość zadłużenia i w konsekwencji wysokość pozostających do spłaty rat kredytu (w walucie obcej). Jeżeli zaś raty mogą być spłacane wyłącznie w walucie polskiej, a tak w stanie faktycznym sprawy było aż do chwili podpisania aneksu do umowy kredytowej, konieczne jest również określenie sposobu przeliczenia raty kredytu na tę walutę. Eliminacja któregokolwiek z tych przeliczników przy zachowaniu konstrukcji, w której kredyt wypłacany jest spłacany w walucie polskiej, sprawia, że niemożliwe jest stosowanie drugiego z nich”.

W dniu 16 lutego 2023 roku uzyskaliśmy kolejne prawomocne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Jowita Cieślik w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 2113/22 oddalił zażalenie Banku na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

W dniu 8 marca 2023 roku uzyskaliśmy kolejne prawomocne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Agnieszka Kossowska w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 12162/22 oddalił zażalenie Banku na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Zabezpieczenie w sprawie przeciwko mBank

W dniu 28 listopada 2022 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Iwona Lizakowska-Bytof w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 22107/22 wydał postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powoda o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Zabezpieczenie w sprawie przeciwko Bankowi BPH

W dniu 9 stycznia 2023 roku uzyskaliśmy kolejne prawomocne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Ewa Wiśniewska-Wiecha w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 9915/22 oddalił zażalenie Banku na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Zabezpieczenie w sprawie przeciwko Deutsche Bank Polska

W dniu 11 stycznia 2023 roku uzyskaliśmy kolejne prawomocne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Michał Maj w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 17451/22, uwzględnił zażalenie i udzielił zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Na skutek nieprawidłowych zapisów umów zawieranych z instytucjami finansowymi, zobowiązani mogą znajdować się w bardzo niekorzystnym położeniu. Obecność tzw. klauzul abuzywnych, które co do zasady naruszają interesy którejś ze stron, jest jedną z głównych przesłanek do unieważnienia zadłużenia we frankach. Istotnym krokiem w drodze do anulowania umowy z bankiem jest przygotowanie pozwu oraz uruchomienie procesu - skierowanie sprawy na drogę sądową.

W dniu 29 listopada 2022 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Robert Masznisz w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 9302/22 uwzględniając wniosek, udzielił zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego Banku Millennium S.A. rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z umowy kredytu, począwszy od dnia udzielenia zabezpieczenia, tj. od dnia wydania postanowienia, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Kolejne postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia prawomocne. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie Sędzia Tomasz Leszczyński, postanowieniem z dnia 28 listopada 2022 roku, oddalił zażalenie Getin Noble Bank S.A. na postanowienie z dnia 25 marca 2022 r. wydane w sprawie o sygnaturze akt  XXVIII C 5756/22 o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zawieszenie obowiązku dokonywania na rzecz Getin Noble Bank S.A. spłat rat kredytu, wynikających z Umowy kredytu. Co ważne postanowienie wydane zostało po ogłoszeniu przymusowej restrukturyzxacji Getin Noble Bank S.A.

Spłata zadłużenia zaciągniętego w walucie obcej, zwłaszcza jeśli zawarte pomiędzy stronami porozumienie zawiera abuzywne klauzule, może okazać się nie lada wyzwaniem. Zobowiązani względem banków często decydują się na skierowanie sprawy o umorzenie kredytu we frankach na drogę sądową. Nie jest to jednak jedyny sposób na rozwiązanie sporu – instytucje finansowe coraz częściej proponują klientom ugody. Czy i kiedy warto z nich skorzystać?

W dniu orzeczeniu z dnia 8 września 2022 roku w sprawach połączonych od C‑80/21 do C‑82/21 wskazał, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekał w sprawie wzoru Deutsche Bank Polska S.A., gdzie wypłata i spłata kredytu denominowanego we franku szwajcarskim możliwe była w złotych, a za zgodą banku również we franku szwajcarskim. TSUE wskazał, iż  „62 W tym względzie Trybunał orzekł wprawdzie, że wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy dokonywać w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by sąd krajowy usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, w wypadku gdy odstraszający cel tej dyrektywy jest realizowany przez krajowe przepisy ustawowe regulujące korzystanie z niego, o ile element ten stanowi odrębne zobowiązanie umowne, które może być przedmiotem indywidualnej kontroli pod kątem nieuczciwego charakteru. Przepisy te stoją natomiast na przeszkodzie temu, by sąd odsyłający usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku poprzez zmianę jego istoty, czego zbadanie należy do tego sądu (zob. podobnie wyrok z dnia 29 kwietnia 2021 r., Bank BPH, C‑19/20, EU:C:2021:341, pkt 80 i przytoczone tam orzecznictwo). 63      W niniejszym przypadku żaden element akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, nie wskazuje na to, że istnieją przepisy krajowe regulujące stosowanie klauzuli przeliczeniowej, które przyczyniają się do zapewnienia odstraszającego skutku dyrektywy 93/13, ani że nieuczciwa część klauzuli przeliczeniowej stanowi odrębne zobowiązanie umowne, w związku z czym usunięcie tej części nie oznaczałoby zmiany tego warunku poprzez naruszenie jego istoty. Do sądu odsyłającego należy jednak zbadanie, czy zostały spełnione przesłanki określone w orzecznictwie przytoczonym w poprzednim punkcie niniejszego wyroku."

TSUE wyraźnie wskazał ponadto, iż postanowienie „za zgodą banku” dotyczące wzoru Deutsche Bank Polska S.A. i możliwości wypłaty i spłaty kredytu nie stanowi odrębnego zobowiązania umownego, a jego usunięcie zmieni istotę klauzuli przeliczeniowej. Powyższy wyrok pomocny winien być przy rozstrzyganiu ważności wzorów umownych GE Money Bank S.A., gdzie kursy przeliczeniowe obliczane były w oparciu o kurs średni NBP oraz marżę kupna/sprzedaży określaną przez bank.

W ocenie kancelarii, zastosować należy analogię, a mianowicie skoro zapis wzoru umowy Deutsche Bank Polska S.A. „za zgodą banku”, nie stanowi odrębnego zobowiązania umownego, a jego usunięcie powoduje zmianę klauzuli przeliczeniowej, to podobny wniosek należy wywieść wobec postanowień wzoru umownego GE Money Bank S.A. dotyczącego obliczania kursów w oparciu o „marżę kupna” oraz „marżę sprzedaży”.

Kolejne postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia prawomocne. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie Sędzia Aleksandra Błażejewska-Leoniak, postanowieniem z dnia 9 września 2022 roku, oddalił zażalenie mBank S.A. na postanowienie z dnia 14 marca 2022 r. wydane w sprawie o sygnaturze akt  XXVIII C 5176/22 o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zawieszenie obowiązku dokonywania na rzecz mBank S.A. spłat rat kredytu, wynikających z Umowy kredytu.

Nawet osoby, które spłaciły już swoje zobowiązanie bankowe zaciągnięte w obcej walucie, mogą ubiegać się na drodze sądowej o wyrównanie różnicy między kapitałem pozyskanym od kredytodawcy a poniesionymi nakładami. Wiemy, że znaczna część umów pomiędzy bankami a konsumentami opatrzona jest abuzywnymi klauzulami – ale należy też wiedzieć, że praw mogą dochodzić również ci, którzy spłacili już swoje zadłużenie zaciągnięte we frankach szwajcarskich.

W dniu 7 września 2022 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszego Klienta w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia Maciej Wójcicki w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 12036/22 zmienił zaskarżone postanowienia w ten sposób, że udzielił zabezpieczenia roszczenia o ustalenie przez wstrzymanie obowiązku dokonywania comiesięcznych spłat kredytu w wysokości i terminach określonych umową kredytu w okresie od dnia wydania przedmiotowego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

W pierwszym podejściu jak zwykle argumentów o konieczności udzielenia zabezpieczenia nie podzieliła SSO Edyta Sornat – Unisk. Na plus dla Pani sędzi szybkie sporządzenie uzasadnienie, co otworzyło drogę do złożenia skutecznego zażalenia.

Ocena kredytów indeksowanych do waluty obcej, pozbawionych nielegalnych klauzul abuzywnych była i jest przedmiotem różnej  oceny sądów powszechnych. Nie stanowi tajemnicy, iż treść zapadłego orzeczenia ustalić można już na etapie przydziału sędziego rozpatrującego sprawę lub nierzadko miasta i sądu do którego składa się pozew. Orzecznictwo szmienia się, na korzyść frankowiczów i sędziowie, którzy kiedyś orzekali o tzw. odfrankowieniu kredytu, nierzadko zmieniają zdanie, zwłaszcza gdy trafiają do "wydziału frankowego" w Sądzie Okręgowym w Warszawie i mają do osądzenia ponad tysiąc spraw.  

Pierwszą wyraźną podstawą do ustalenia nieważności umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej był wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, gdzie wskazano: „Nie powinno budzić wątpliwości, że o zaniknięciu ryzyka kursowego można mówić w sytuacji, w której skutkiem eliminacji niedozwolonych klauzul kształtujących mechanizm indeksacji jest przekształcenie kredytu złotowego indeksowanego do waluty obcej w zwykły (tzn. nieindeksowany) kredyt złotowy, oprocentowany według stawki powiązanej ze stawką LIBOR. Zarazem należy uznać, że wyeliminowanie ryzyka kursowego, charakterystycznego dla umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i uzasadniającego powiązanie stawki oprocentowania ze stawką LIBOR, jest równoznaczne z tak daleko idącym przekształceniem umowy, iż należy ją uznać za umowę o odmiennej istocie i charakterze, choćby nadal chodziło tu tylko o inny podtyp czy wariant umowy kredytu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016, Nr 11, poz. 134). Oznacza to z kolei, że po wyeliminowaniu tego rodzaju klauzul utrzymanie umowy o charakterze zamierzonym przez strony nie jest możliwe, co przemawia za jej całkowitą nieważnością (bezskutecznością).”.

Podobnie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2022 roku Sygn. akt II CSKP 796/22, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2022 roku Sygn. akt II CSKP 474/22, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2022 roku Sygn. akt II CSKP 797/22, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2022 roku Sygn. akt II CSKP 975/22).

Biorąc pod uwagę ostanie wyroki Sądu Najwyższego, stwierdzenie nieważności umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej, powinno być normą, a odfrankowienie rzadkością.

Zespół kancelarii radców prawnych Grzegorz Płatek Marcin Tulejski, www.kpchf.pl.

Możliwość zastosowania sankcji częściowej bezskuteczności warunku umownego wzorca umownego GE Money Bank S.A. była przedmiotem rozważań przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-19/20.

Pytanie prejudycjalne sformułowane przez Sąd Okręgowy w Gdańsku (pytanie nr 2) zostało sformułowane w sposób następujący:

„Czy art. 6 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 i 2 zdanie 2 oraz art. 2 dyrektywy [...] 93/13 [...] winien być rozumiany w ten sposób, że zezwala sądowi krajowemu na stwierdzenie nieuczciwości tylko niektórych elementów warunku umownego dotyczącego ustalanego przez bank kursu wymiany waluty, do której indeksowany jest udzielony konsumentowi kredyt (tak jak w postępowaniu głównym), tj. przez eliminację zapisu dotyczącego ustalanej jednostronnie i w niejasny sposób marży banku będącej składową kursu wymiany, a pozostawienie jednoznacznego postanowienia odnoszącego się do średniego kursu banku centralnego (Narodowego Banku Polskiego), co nie rodzi potrzeby zastąpienia wyeliminowanej treści jakimkolwiek przepisem prawa, a skutkować będzie przywróceniem rzeczywistej równowagi pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, choć zmieni istotę zapisu dotyczącego spełnienia świadczenia przez konsumenta, z korzyścią dla tego ?”.

Odpowiadając na ww. pytanie prejudycjalne, TSUE w sprawie C-19/20 wyjaśnił, że:

„Wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy dokonywać w ten sposób, że z jednej strony nie stoją one na przeszkodzie temu, by sąd krajowy usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, w wypadku gdy zniechęcający cel tej dyrektywy jest realizowany przez krajowe przepisy ustawowe regulujące korzystanie z niego, o ile element ten stanowi odrębne zobowiązanie umowne, które może być przedmiotem indywidualnej kontroli pod kątem nieuczciwego charakteru. Z drugiej strony, przepisy te stoją na przeszkodzie temu, by sąd odsyłający usunął jedynie nieuczciwy element warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku poprzez zmianę jego istoty, czego zbadanie należy do tego sądu”.

Oznacza to, że TSUE co prawda dopuszcza teoretyczną możliwość uznania nieuczciwego elementu warunku umownego za bezskuteczny, ale tylko przy kumulatywnym spełnieniu określonych warunków, tj.:

- realizowany jest zniechęcający cel dyrektywy 93/13;

- usunięty element warunku umownego stanowi odrębne zobowiązanie umowne, które może być przedmiotem indywidualnej kontroli pod kątem nieuczciwego charakteru;

- usunięcie elementu warunku umownego nie prowadzi do modyfikacji tegoż warunku umownego, tj. do zmiany jego istoty.

 
Przy tak zdefiniowanym zakresie analizy, na gruncie niniejszej sprawy nie jest możliwe zastosowanie sankcji częściowej bezskuteczności warunku umownego i usunięcie zapisów minus marża kupna/plus marża sprzedaży, bowiem zabieg ten:

- stoi w sprzeczności ze zniechęcającym celem dyrektywy 93/13;

- element warunku umownego odnoszący się do „marży banku” odejmowanej/dodawanej od/do kursu średniego NBP, nie stanowi odrębnego zobowiązania umownego, które podlega kontroli indywidualnej;

- prowadzi do modyfikacji warunku umownego w zakresie mechanizmu wyznaczania odpowiednio kursu kupna i kursu sprzedaży waluty obcej.

W konsekwencji nie jest możliwe usunięcie zapisów o marży Banku oraz pozostawienie zapisów dotyczących kursu średniego NBP.

Kluczowym zagadnieniem dla spraw frankowych było ustalenie momentu dokonywania oceny postanowienia umownego. W uchwale z dnia 20 czerwca 2018 roku, sygn. akt III CZP 29/17 Sąd Najwyższy stwierdził,  iż: „Oceny czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 3851 § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy.” Powyższe orzeczenie jest o tyle ważne, że przy ocenie czy dana klauzula jest abuzywna nakazuje pominąć wszelkie te okoliczności, które odnoszą się do wykonywania umowy. W powołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał: „Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej również wynika, że zasadnicze znaczenie dla dopuszczalności klauzul modyfikacyjnych ma wymaganie ich przejrzystości, z którym wiąże się w szczególności konieczność przejrzystego wskazania przyczyn uprawniających do zmiany i jej sposobu (mechanizmu) - tak aby konsument miał możliwość przewidzenia, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, zmian, jakie może wprowadzić przedsiębiorca lub ich konsekwencji ekonomicznych - a niekiedy także przyznanie konsumentowi prawa do wypowiedzenia umowy (por. wyroki z dnia 26 kwietnia 2012 r., C-472/10, Nemzeti Fogyasztóvédelmi Hatóság przeciwko Invitel Távközlési Zrt, pkt 24 i 28; z dnia 21 marca 2013 r., C-92/11, RWE Vertrieb AG przeciwko Verbraucherzentrale Nordrhein-Westfalen e.V., pkt 49; z dnia 26 lutego 2015 r., C-143/13, B. Matei, I. O. Matei v. SC Volksbank România SA, pkt 74-76). Kluczowe jest zatem nie to, jak przedsiębiorca stosuje klauzulę modyfikacyjną, lecz to, czy konsument miał możliwość przewidzenia, jak będzie stosowana. (…) Jest charakterystyczne, że formułując wskazówki pomocnicze, Trybunał pomija potrzebę wzięcia pod uwagę okoliczności powstałych po zawarciu umowy, a w szczególności tego, w jaki sposób przedsiębiorca korzystał z klauzuli modyfikacyjnej. Przeciwnie, z orzecznictwa Trybunału wynika, że jest to niedopuszczalne. W postanowieniu z dnia 11 czerwca 2015 r., C-602/13, Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, SA przeciwko F. Quintano Ujeta i M. I. Sánchez García, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że okoliczność, iż oceniane postanowienie nie zostało wykonane, nie może wykluczyć - sama przez się - ustalenia, że powoduje znaczącą nierównowagę między prawami i obowiązkami stron wynikającymi z umowy na niekorzyść konsumenta (pkt 53). Konsekwencją tego stanowiska jest wyrok z dnia 26 stycznia 2017 r., C-421/14, w którym Trybunał wskazał, że kompetencje sądu związane ze stwierdzeniem nieuczciwego charakteru postanowienia nie mogą - ze względu na konieczność zagwarantowania skutku odstraszającego wskazanego w art. 7 dyrektywy 93/13 - zależeć od faktycznego stosowania lub niestosowania tego postanowienia. (…) W konsekwencji, orzeczenie sądu stwierdzające abuzywność postanowienia i brak związania konsumenta może mieć - jak zgodnie się przyjmuje - charakter wyłącznie deklaratoryjny. Zastosowanie takiej sankcji zakłada, że już od chwili zawarcia umowy jest jasne, czy określone postanowienie jest dozwolone i ocena ta nie jest zmienna w czasie. Z tego względu możliwe jest uwzględnienie tylko tych czynników, które są wówczas dostępne, a więc treści umowy zawartej z wykorzystaniem tego postanowienia i treści umów powiązanych, okoliczności zaistniałych i działań podejmowanych przez strony (w tym udzielonych informacji) do chwili zawarcia umowy, stanów trwających w tej chwili, istniejącego wówczas otoczenia prawnego i gospodarczego, posiadanej przez strony i dostępnej wiedzy, prognoz co do przyszłych zdarzeń i możliwości przewidzenia związanego z nimi ryzyka. Dopuszczenie zmienności oceny abuzywności w czasie byłoby też trudne do uzgodnienia z wymaganiem transparentności (por. art. 385 § 2 i art. 3851 § 1 zd. 2 k.c. oraz art. 5 dyrektywy 93/13), mającym istotne znaczenie dla oceny abuzywności postanowienia postanowienia (por. np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2007 r., III CZP 62/07, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., I CSK 694/09, nie publ., z dnia 15 tgo 2013 r., I CSK 313/12, "Monitor Prawa Bankowego" 2013, nr 12, s. 28, z dnia 18 grudnia 2013 r., I CSK 149/13, OSNC 2014, Nr 10, poz. 103, z dnia 10 lipca 2014 r., I CSK 531/13, OSNC-ZD 2015, nr D, poz. 53, z dnia 4 marca 2016 r., I CSK 72/15, nie publ., oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2015 r., I CSK 720/14, nie publ.; por. też wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 kwietnia 2012 r., C-472/10, pkt 27, 30-31, i z dnia 16 stycznia 2014 r., C-226/12, pkt 27. Istotą wymagania transparentności jest - w przypadku szczególnie istotnych w tym miejscu klauzul modyfikacyjnych - zapewnienie konsumentowi, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, możliwości przewidzenia skutków postanowienia, w tym zmian, jakie może wprowadzić przedsiębiorca lub ich konsekwencji ekonomicznych (por. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 kwietnia 2014 r., C-26/13, pkt 73, z dnia 26 lutego 2015 r., C-143/13, pkt 74, oraz z dnia 23 kwietnia 2015 r., C-96/14, pkt 41).

Sąd Najwyższy potwierdził, że niezależnie od tego czy rozpatrywać będziemy nieważność umowy czy też bezskuteczność niektórych jej postanowień w związku z ich abuzywnością, ich stwierdzenie następuje na zasadzie ex tunc i ex lege.

Uchwała Sądu Najwyższego stała się kamieniem milowym w sprawach kredytów walutowych, nieistotne stało się bowiem ustalania okoliczności, odnoszących się do zmienności kursu franka szwajcarskiego (CHF), jej przyczyn, atrakcyjności tego kursu z punktu widzenia kredytobiorcy, czy też rozmiaru rzeczywistej szkody poniesionej przez konsumenta w związku ze stosowaniem klauzul niedozwolonych.

Postanowienie jest niedozwolone, jeśli stwarza dla przedsiębiorcy samą możliwość działania w sposób rażąco naruszający interesy konsumenta.

W dniu 4 sierpnia 2022 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszych Klientów w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Iwona Lizakowska - Bytof, postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2022 roku w sporze przeciwko mBank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 12039/22, udzielił zabezpieczenia roszczenia powodów poprzez wstrzymanie obowiązku świadczenia przez powodów na rzecz strony pozwanej rat kredytu, obejmujących kapitał i odsetki w okresie od dnia udzielenia zabezpieczenia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

W dniu 2 sierpnia 20222 roku uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszych Klientów w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Katarzyna Dawid – Birska, postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2022 roku w sporze przeciwko Bankowi Millennium Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 14719/22, udzielił zabezpieczenia roszczenia powodów poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia przez powodów na rzecz strony pozwanej rat kredytu, obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności, wynikających z w/w umowy – w okresie od dnia udzielenia zabezpieczenia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Miło nam poinformować, iż uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszych Klientów w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia delegowany Tomasz Leszczyński, postanowieniem wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko mBank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 14665/22, postanowieniem z dnia 29 lipca 2022 roku, uwzględnił wniosek, udzielił powodom zabezpieczenia roszczenia o ustalenie, że Umowa kredytu jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków strony postępowania na czas jego trwania w ten sposób, że zawiesił obowiązek dokonywania przez powodów na rzecz pozwanego mBank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie spłat rat kredytu, wynikających z Umowy kredytu, obejmujących kapitał i odsetki, w okresie od dnia 29 lipca 2022 roku do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Ocena kredytów denominowanych w walucie obcej sprawiała wiele trudności sądom powszechnym oaz Sądowi Najwyższemu. W odpowiedziach na pozew przeciwko PeKaO, PKO, Deutsche Bank Polska, Raiffeisen Bank International, masowo powoływano się na wyroki Sądów Apelacyjnych, których konkluzję skrócić można do jednej tezy, a mianowicie usunięcie bezskutecznych klauzul denominacyjnych/przeliczeniowych z CHF na PLN przy wypłacie/spłacie kredytu nie powoduje nieważności takiej umowy kredytu, a fakt wydania kwoty kredytu w złotych, zamiast zgodnie z umową kredytu we frankach szwajcarskich (po usunięciu klauzul denominacyjnych) jest kwestią niewykonania umowy, a nie jej ważności.

Taka wykładnie przepisów, ulega zmianie i tu znów z pomocą Sądowi Najwyższemu przyszło orzecznictwo TSUE.

Przytoczyć w tym miejscu można przykładowo:

- wyrok z dnia 14 marca 2019 r., w sprawie C-118/17, Zsuzsanna Dunai przeciwko ERSTE Bank Hungary Zrt., pkt 52, gdzie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał: „Tymczasem w tej sprawie - jak już wspomniano w pkt 48 niniejszego wyroku - klauzula ryzyka walutowego określa główny cel umowy. W takim przypadku utrzymanie umowy nie wydaje się zatem możliwe z prawnego punktu widzenia, co jednak powinien ocenić sąd odsyłający”.

- wyrok z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG, gdzie w pkt. 45 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, iż „W świetle powyższych rozważań na pytanie czwarte trzeba odpowiedzieć tak, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy.”

W wyroku z dnia 3 lutego 2022 roku sygnatura akt II CSKP 415/22, dotyczącego kredytu denominowanego, Sąd Najwyższy stwierdził „Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę podziela stanowisko, że w razie sporu o ważność umowy kredytu bankowego denominowanego (indeksowanego) do obcej waluty, w której treści znajduje się niedozwolona klauzula konsumencka dotycząca sposobu tej denominacji, rozpatrzeć należy kilka możliwości rozstrzygnięcia. Pierwsza, to stwierdzenie nieważności umowy, która bez klauzuli niedozwolonej nie może dalej funkcjonować w obrocie prawnym, zwłaszcza ze względu na brak (odpadnięcie) któregoś z koniecznych składników (essentialia negotii) umowy nazwanej kredytu bankowego. Druga to przyjęcie, że umowa jest ważna, ale w miejsce bezskutecznych postanowień waloryzacyjnych nie wchodzą żadne dodatkowe postanowienia. Trzecia, to ewentualne przyjęcie, że umowa jest ważna i jej uzupełnienie przez sąd przez wprowadzenie w miejsce niedozwolonych klauzul innego mechanizmu waloryzacji (tak wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 2019 r., IV CSK 309/18, OSNC 2020, nr 7-8, poz. 64). W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny słusznie opowiedział się za pierwszą ze wskazanych możliwości z uwagi na to, że klauzule umowne, których elementem jest ryzyko kursowe, określają główne świadczenia stron. Wyeliminowanie tej klauzuli z łączącej strony umowy uniemożliwia określenie wysokości zobowiązania zarówno pozwanego banku (kwoty udzielonego kredytu), jak i powodów (rozmiaru zadłużenia i wysokości poszczególnych rat). W konsekwencji umowa w pozostałym zakresie nie jest możliwa do utrzymania i wykonywania.”.

Sąd Najwyzszy pierwszy raz, pomimo kilku wcześniejszych prób, wprost opowiedział się za niewważnością umów kredytu denominowanych w walucie obcej.

Z nadziejami spoglądamy w przyszłość. Na sprawidliwe osądzenie kredytów pseudofrankowych, liczyć mogą już nie tylko klienci m.in. mBank, Banku Millennium oferyjacych kredyty indeksowane, których schemat został już dość dobrze rozpoznany przez orzecznictwo. 

Sąd Najwyższy w uchwale z 7 maja 2021 r. w sprawie III CZP 6/21 orzekł, że w zakresie dotyczącym rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń Kredytobiorcy oraz Banku zaczyna biec od momentu złożenia przez konsumenta oświadczenia w przedmiocie zakwestionowania skuteczności oraz ważności umowy kredytu i trwałej bezskuteczności (nieważności) umowy kredytu. Z powyższego orzeczenia wynika, iż w większości przypadków zarówno roszczenia Kredytobiorców i Banków nie uległy przedawnieniu, nie dotyczy to sytuacji gdzie nieważność umowy kredytu nie jest wynikiem usunięcia niedozwolonych klauzul abuzywnych, ale jest wynikiem naruszenia przepisów ustawy. Uchwała SN, to swoiste koło ratunkowe podane bankom,  przy klasycznym podejściu do zarzutu przedawnienie (sprzed uchwały) bieg trzyletniego terminu przedawnienia liczony był od chwili wypłaty transz kredytu, a więc w znakomitej większości przypadków uległ już dawno przedawnieniu.

W sprawach frankowych z reguły przedmiotem sporu jest uznanie nieważności umowy kredytowej ze względu na abuzywne klauzule, które działają na niekorzyść konsumenta. Na mocy uchwały Sądu Najwyższego o sygn. art II CZP 40/22 frankowicze - zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy - mogą ubierać się o unieważnienie stosunku zobowiązaniowego.

Szanowni Państwo, z wielką przyjemnością możemy poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Paweł Krekora, postanowieniem z dnia 20 lipca 2022 r., XXVIII Cz 891/22, wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszego Klienta przeciwko Bankowi Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, na skutek zażalenia banku  na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 5736/22, postanowił oddalić zażalenie banku. Cieszymy się, że kolejnymi korzystnymi orzeczeniami możemy pomagać naszym Klientom.

Miło nam poinformować, iż uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń naszych Klientów w sporze dotyczącym umowy pseudo frankowej. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia delegowany Joanna Dalba-Sobczyńska dnia 11 lipca 2022 roku, postanowieniem wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Getin Noble Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 12163/22 uwzględnił wniosek, udzielił powodom zabezpieczenia roszczenia o ustalenie, że Umowa kredytu jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków strony postępowania na czas jego trwania w ten sposób, że zawiesił obowiązek dokonywania przez powodów na rzecz pozwanego Getin Noble Bank S.A. z siedzibą w Warszawie spłat rat kredytu, wynikających z Umowy kredytu, obejmujących kapitał i odsetki, w okresie od dnia 11 lipca 2022 roku do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie oraz nakazał pozwanemu Getin Noble Bank S.A. z siedzibą w Warszawie zaniechania pobierania od powodów rat kredytu, wynikających z Umowy kredytu, obejmujących kapitał i odsetki, w okresie od dnia 11 lipca 2022 roku do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Liczba osób, które decydują się na przeniesienie sporów o odfrankowienie do sądu, utrzymuje tendencję rosnącą. Z tego powodu banki udzielające kredytów nieustannie poszukują furtek i nowych rozwiązań, które umożliwią im skuteczną obronę w coraz liczniejszych rozprawach trafiających na wokandę. Jednym z najczęściej stosowanych w ostatnim czasie przepisów jest art. 496 kodeksu cywilnego:

Miło nam poinformować, iż uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Agnieszka Wlekły-Pietrzak, postanowieniem z dnia 22 czerwca 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Santander Consumer Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 8483/22 uwzględnił wniosek, udzielił powodowi zabezpieczenia roszczenia powoda o ustalenie, że Umowa kredytu jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków strony postępowania na czas jego trwania w ten sposób, że powódka może powstrzymać się od spłaty rat kredytu w wysokości i terminach określonych w umowie - do czasu prawomocnego zakończenia niniejszego postępowania.

Miło nam poinformować, iż uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Piotr Grenda, postanowieniem z dnia 26 maja 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Bankowi BPH Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 9915/22 uwzględnił wniosek, udzielił powodom zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie, że Umowa kredytu jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków strony postępowania na czas jego trwania poprzez wstrzymanie obowiązku dokonywania spłaty rat kredytu przez powodów, w wysokości i terminach określonych ww. umową, w okresie od 26 maja 2022 roku do czasu uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie.

W Polsce istnieje ogromna liczba dłużników, którzy zaciągnęli zobowiązania w obcej walucie. Największą z grup są osoby, które mają do spłacenia wcześniej pobrane zobowiązania we frankach szwajcarskich. Swego czasu kredyty hipoteczne pobierane w tej walucie były jedną z najbardziej opłacalnych opcji wśród konsumentów marzących o zakupie własnego M. W ciągu ostatnich kilku lat sytuacja frankowiczów była dość turbulentna, a stale zmieniające się warunki spłaty oraz wahania kursów walut niejednokrotnie spędzały im sen z oczu. Jak ich sytuacja wygląda w roku 2022, kiedy cała Europa boryka się z rosnącą inflacją?

W przypadku nieważności Umowy kredytu roszczenia Kredytobiorcy oraz Banku należy traktować oddzielnie, co oznacza, że Kredytobiorca ma prawo domagać się od Banku zwrotu spełnionych świadczeń, nawet jeśli nie spłacił kredytu. Nie w tym przypadku znaczenia, ile kapitału Kredytobiorca pożyczył od Banku, ale ile mu oddał. Wzajemne świadczenia obu stron Umowy kredytu nie są automatycznie potrącane. Każda ze stron ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia: Bank o zwrot kwoty wypłaconego nominalnie kredytu, a Kredytobiorca o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz Banku. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2021 r. (III CZP 11/20), ​stronie, która w wykonaniu umowy kredytu, dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.) niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu:

„(…) w razie nieważności umowy kredytu dokonywane przez niedoszłego kredytobiorcę płatności, mające stanowić spłatę wykorzystanego kredytu, są świadczeniami nienależnymi, podobnie jak świadczeniem nienależnym jest w takiej sytuacji wypłata środków pieniężnych przez bank. Zgodnie zaś z art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c. świadczenia nienależne podlegają zwrotowi. Proste zastosowanie tej reguły prowadzi do wniosku, że między bankiem a niedoszłym kredytobiorcą powstają wówczas różne zobowiązania restytucyjne: zobowiązanie niedoszłego kredytobiorcy do zwrotu wykorzystanych środków pieniężnych oraz zobowiązania banku do zwrotu uiszczonych płatności. Przepisy art. 410 i n. k.c. nie zawierają żadnej odrębnej regulacji, która wskazywałaby na jakąkolwiek zależność tych zobowiązań, w szczególności odwzorowującą zamierzony przez strony związek między obowiązkami mającymi wynikać z umowy kredytu (…). Zasadnicze milczenie ustawodawcy sugeruje, a art. 497 w związku z art. 496 k.c. sugestię tę wzmacnia, że nawet w przypadku nieważności umowy wzajemnej zobowiązania stron do zwrotu otrzymanych nienależnie świadczeń są co do zasady od siebie niezależne, co odpowiada aprobowanej w doktrynie i przez Sąd Najwyższy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, Glosa 2020, nr 4, s. 67) teorii dwóch kondykcji, przeciwstawianej teorii salda, (…). Z omawianych punktów widzenia reżim zwrotu świadczeń spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu (w tym indeksowanego), wynikającej z zastrzeżenia w niej klauzul abuzywnych, co do zasady nie odznacza się żadną specyfiką, która mogłaby uzasadniać wykorzystanie w prawie polskim teorii salda na korzyść banku.”.

Kwestię stosowania teorii dwóch kondykcji przesądził Sąd Najwyższy w  uchwale III CZP 6/21 z dnia 7 maja 2021 roku, gdzie wskazał „Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.”.

Szanowni Państwo, uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie sędzia (del.) Robert Masznicz, postanowieniem z dnia 6 maja 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 5203/22 uwzględniając wniosek, udzielić powodom zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego o ustalenie nieważności Umowy kredytu, poprzez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania poprzez: zawieszenie obowiązku świadczenia przez powodów na rzecz pozwanego rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z ww. umowy kredytu hipotecznego, począwszy od dnia wydania niniejszego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w niniejszej sprawie oraz nakazanie zaniechania pozwanemu pobierania świadczenia od powodów, rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z ww. umowy kredytu hipotecznego, począwszy od dnia wydania niniejszego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w niniejszej sprawie.

W ostatnim czasie Sąd Najwyższy przeżywa znaczy napływ spraw frankowych. W samym tylko maju zostało wyznaczonych bowiem blisko 50 posiedzeń, na których sędziowie mają pochylać się nad przedstawionymi im skargami kasacyjnymi w sprawach frankowych. Jednymi z najświeższych majowych orzeczeń są dwa wyroki, wydane przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Orzeczenia te otworzyły drogę do wzruszania niekorzystnych wyroków związanych z umowami frankowymi.

Chodzi o dwie podobne, ale niezależne od siebie sprawy o zapłatę, oznaczone sygnaturami I NSNc 408/21 oraz I NSNc 619/21. Skargę nadzwyczajną złożył Prokurator Generalny. W uzasadnieniu środka zaskarżenia podniósł on, że w treści spornych umów frankowych da się odnaleźć postanowienia, które są łudząco podobne do niektórych klauzul niedozwolonych wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK.

Sąd Najwyższy wskazał, iż w przedstawionych sprawach sądy nie odniosły się w uzasadnieniach nakazów zapłaty  do oceny ważności i charakteru umów frankowych. Uczciwość i zgodność postanowień umownych z prawem w ogóle nie była przedmiotem badań sądów pierwszej instancji. Jednocześnie miały taki obowiązek, ponieważ w sytuacji dochodzenia zapłaty na podstawie roszczeń wywodzonych z umowy zawartej z konsumentem sądy mają obowiązek zbadania tych okoliczności. W konkluzji, Sąd Najwyższy stwierdził, że wobec braku przeprowadzenia właściwych ustaleń i rozważań, sądy rozpatrujące obie sprawy nie dochowały wymagań płynących z konstytucyjnej zasady ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, czym naruszyły ustawę zasadniczą.

Stosownie do poczynionych rozważań, Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 11 maja 2022 r. uchylił w całości nakazy zapłaty, przekazując sprawy tym do ponownego rozstrzygnięcia sądom, które je wydały.

Niesłychanie często na spotkaniach z Klientami, którzy zdecydowali się skorzystać z pomocy prawnej oferowanej przez naszą Kancelarię słyszymy to pytanie. Nasza odpowiedź brzmi wtedy: TAK!

Zdarza się, że Klienci słysząc ją wyrażają obawę przed stanięciem twarzą w twarz z sędzią oraz będącym po stronie przeciwnej bankiem. To w pełni naturalna reakcja na nowe doświadczenie jakim jest postępowanie sądowe. Przecież w życiu większości ludzi stosunkowo rzadko zdarza się być w sądzie, a jeszcze rzadziej uczestniczyć w postępowaniu dotyczącym własnej sprawy!

Pochylając się nad praktyką sądów powszechnych w naszym kraju dochodzimy do wniosku, iż dotychczas przy rozpoznawaniu spraw frankowych sądy dopuszczają dowód z przesłuchania stron przede wszystkim na okoliczności zawarcia spornej umowy kredytowej. Przesłuchanie takie rodzi jednak konieczność stawienia się zasadniczo tylko na jednej rozprawie.

Nie ma jednak powodu do niepokoju! Na rozprawie u swego boku nasi Klienci mają wykwalifikowanych i doświadczonych pełnomocników procesowych, którzy ze szczególną troską dbają o prawidłowy przebieg postępowania oraz pomagają im odnaleźć się na zawiłych ścieżkach postępowania sądowego.

Można także przygotować się do rozprawy na własną rękę. Z uwagi na obowiązującą w polskim postępowaniu cywilnym zasadę jawności w jej aspekcie zewnętrznym, istnieje możliwość przyjścia jako publiczność na każdą sprawę frankową i przyjrzenia się temu jak wygląda takie przesłuchanie.

W czasie trwającej jeszcze pandemii, sądy zostały wyposażone w możliwość prowadzenia rozpraw w trybie zdalnym. Sąd, strony oraz ich pełnomocnicy mogą łączyć się za pomocą specjalnej platformy z dowolnego miejsca w celu uczestniczenia w rozprawie. Dzięki temu niewątpliwie zmniejszony jest stres związany koniecznością stawienia się w sądzie. Dodatkowym atutem jest możliwość uczestniczenia w rozprawie z jednego miejsca razem z pełnomocnikiem w Kancelarii.

Wszystkich, którzy dalej czują niepokój na myśl o konieczności stawienia się przed zapraszamy do naszej Kancelarii. Gwarantujemy, że Państwa sprawa znajdzie się w dobrych rękach!

Spłaciłeś całość zobowiązania w obcej walucie? Sądzisz, że domaganie się zwrotu uiszczonych na rzecz banku środków w sądzie nie jest już możliwe? Pokrycie długu przed terminem określonym w umowie wcale nie zamyka osobom zadłużonym drogi dochodzenia roszczeń przed organami wymiaru sprawiedliwości. Byłym zadłużonym przysługują takie same prawa jak tym, którzy posiadają aktywne kredyty frankowe.

Osoby zadłużone w obcej walucie wchodzą na drogę sądową, aby unieważnić wieloletnie zobowiązanie. W trakcie trwania postępowania z bankiem nie ustaje obowiązek uiszczania rat, dlatego kredyty frankowe nadal muszą być spłacane zgodnie z harmonogramem. Po złożonym w ich imieniu przez kancelarię wniosku, na czas procesu może zostać udzielona pomoc w postaci zabezpieczenia powództwa, co najczęściej oznacza wstrzymanie lub obniżenie rat. Inni, obawiając się wahań kursów szwajcarskiej waluty, starają się przed sądem o odfrankowienie kredytu, aby móc spłacać to zobowiązanie w złotówkach.

Szanowni Państwo, z wielką przyjemnością przedstawiamy Państwu kolejne marcowe postanowienie o zabezpieczeniu w sprawie frankowej. To już następne w ciągu ostatnich dni orzeczenie korzystne dla naszych Klientów. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Aldona Szawrońska-Eliszewska, postanowieniem z dnia 21 marca 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszego Klienta przeciwko mBank S.A. z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 18645/21, postanowił udzielić powodowi zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieważności umowy zawartej poprzednikiem prawnym mBank S.A. z siedzibą w Warszawie a  powodem poprzez unormowanie praw i obowiązków stron umowy na czas trwania postępowania w ten sposób, że wstrzymuje obowiązek dokonywania przez powoda spłat rat kredytu w wysokości i w terminach określonych w umowie kredytu  w okresie od dnia wydania postanowienia do dnia uprawomocnienie się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie, albowiem powód spłacił dotychczas kapitał kredytu z powyższej umowy.

Szanowni Państwo, uzyskaliśmy kolejne postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Aldona Szawrońska-Eliszewska, postanowieniem z dnia 25 marca 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Getin Noble Bank S.A. z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 5756/22, postanowił udzielić zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF zawartej między pozwanym a powodami poprzez unormowanie praw i obowiązków stron umowy na czas trwania postępowania w ten sposób, że wstrzymuje obowiązek dokonywania przez powodów  spłat rat kredytu oraz innych należności  w wysokości i w terminach określonych w ww. umowie kredytu w okresie od dnia wydania postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie, albowiem kapitał kredytu został spłacony.

Szanowni Państwo, nasza Klientka przez lata musiała borykać się ze spłatą rat kredytu zaciągniętego we frankach. Przez cały ten okres kwoty spłat, które wciąż rosły, sytuowały ją w bardzo trudnej sytuacji. Z wielką radością mogliśmy ją poinformować, że ten czas zmierza ku końcowi! Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSR (del.) Maciej Wójcicki, postanowieniem z dnia 21 marca 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszej Klientki przeciwko Bankowi Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie  o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 5736/22, postanowił udzielić zabezpieczenia roszczenia o ustalenie powódki przez wstrzymanie obowiązku dokonywania comiesięcznych spłat kredytu przez powódkę w wysokości i terminach określonych umową kredytu budowlano-hipotecznego w okresie od dnia wydania przedmiotowego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 7 maja 2021 roku III CZP 6/21, Sąd Najwyższy wskazał iż początek biegu przedawnienia roszczeń o zwrot spełnionych wskutek nieważnej/bezskutecznej Umowy kredytu może nastąpić dopiero po wyczerpującym poinformowaniu konsumenta o skutkach związanych z abuzywnością klauzul zawartych w umowie kredytu oraz braku zgody konsumenta na związanie klauzulą abuzywną i akceptowaniem konsekwencji związanych z upadkiem umowy kredytu. Sąd Najwyższy powołując się na konstrukcję bezskuteczności zawieszonej, wskazał iż zgoda na związanie konsumenta niedozwoloną klauzulą lub odmowa potwierdzenia niedozwolonego postanowienia, zależy od uprzedniego poinformowania konsumenta o skutkach związanych z abuzywnością klauzul umownych.

Przyjęte stanowisko Sąd Najwyższy oparł na informacyjnych obowiązkach sądu wobec konsumenta w zakresie skutków nieważności umowy kredytu, wynikających z dyrektywy 93/13.

Powyższego stanowiska Sąd Najwyższego nie sposób zaakceptować.

Obowiązek informacyjny sądu rozpoznającego sprawę ma umożliwić konsumentowi zmianę stanowiska procesowego, jako konsekwencja poinformowania o skutkach nieważności (bezskuteczności) umowy kredytu i rezygnację z przysługującej mu ochrony i utrzymania umowy kredytu w mocy, pomimo zawartych w niej klauzul abuzywnych (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 października 2019 r. C-260/18, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 29 kwietnia 2021 r. w sprawie C‑19/20). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wydawanych wyrokach nie wskazuje, że wypełnienie obowiązku informacyjnego sądu ma uszczuplić prawa konsumenta i w konsekwencji doprowadzić do zniweczenia skutku wymagalności jego roszczeń. Przyjęcie koncepcji Sądu Najwyższego oznaczałoby następczą kontrolę banku w zakresie wiedzy konsumenta o przysługujących mu roszczeniach. W przypadku zatem,  kiedy bank nie dochodzi od konsumenta, pomimo otrzymania wezwania do zapłaty oraz następnie odpisu pozwu, naraża się na przedawnienie przysługujących mu wobec konsumenta roszczeń. Wezwanie banku do zwrotu spełnionego świadczenia wraz z wyjaśnieniem podstawy faktycznej oraz prawnej stanowiska konsumenta stanowi wystarczający sygnał dla banku, iż konsument zamierza skorzystać z przysługującej mu ochrony, co powinno determinować stosowne działania banku. Przeciwne stanowisko, wręcz zachęcałoby banki do ignorowania roszczeń konsumentów.     

Ustalenie początku biegu terminu przedawnienia ma zasadnicze znaczenie dla tych kredytobiorców, którzy w latach 2018 i wcześniejszych zdecydowali się na wystąpienie z roszczeniami wobec banków. Jeśli bank w okresie trzyletniego terminu przedawnienia nie wytoczył powództwa wobec konsumenta o zwrotu spełnionego przez bank świadczenia, uznać należy iż roszczenia banku uległy przedawnieniu.

W ostatnim czasie Sąd Okręgowy w Warszawie w osobie sędziego Pawła Gołaszewskiego, w sprawie o sygn. akt XXV C 1797/17 wydał postanowienie w przedmiocie zwrócenia się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniami prejudycjalnymi, które w sposób istotny dotykają problematyki kredytów frankowych. Sędzia Gołaszewski znany jest już m.in. z głośnej sprawy państwa Dziubaków i kierowania do TSUE pytań prejudycjalnych.

Chociaż linię orzeczniczą polskich sądów w sprawach frankowych można uznać za ugruntowaną, to jednak pojawiły się wątpliwości co do samego rozliczenia stron po stwierdzeniu przez sąd nieważności umowy kredytowej.

Przedstawione przez Sąd Okręgowy pytania dotyczą bowiem m. in. początku biegu przedawnienia się roszczeń banków o zwrot kapitału, możliwości stosowania prawa zatrzymania, a także naliczania odsetek za opóźnienie w przypadku zgłoszenia przez bank zarzutu zatrzymania.

Doniosłe znaczenie tych pytań ujawnia się w sytuacjach, gdy banki pozywają kredytobiorców o odszkodowania za korzystanie z udzielonego kapitału, w razie wcześniejszego unieważnienia umowy. Może okazać się, że roszczenia banku są już przedawnione, a co za tym idzie bank nie odzyska udostępnionego kapitału. Stanowiłoby to sankcję za umieszczanie w umowach z konsumentami nieuczciwych warunków umownych. Niektórzy frankowicze będą mieli zatem szansę na uniknięcie roszczeń banku wskutek ich przedawnienia.

Ponadto odpowiedź TSUE wpłynąć może na zasadność zarzutu zatrzymania podnoszonego przez banki. Jeżeli bowiem okres przedawnienia należałoby liczyć od momentu zakwestionowania umowy przez kredytobiorcę, np. w formie wezwania do zapłaty lub reklamacji, wtedy roszczenia banków mogą ulec przedawnieniu, a co za tym idzie niezasadny będzie podnoszony zarzut zatrzymania.

Pozostaje nam zatem czekać na odpowiedź TSUE.

Szanowni Państwo, bardzo cieszymy się, że znowu możemy poinformować o zabezpieczeniu roszczeń uzyskanym dla naszej Klientki. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Iwona Lizakowska-Bytof, postanowieniem z dnia 14 marca 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszej Klientki przeciwko mBank S.A. z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 5176/22, postanowił udzielić zabezpieczenia roszczenia powódki wynikającego z umowy kredytu zawartej przez powódkę z pozwanym poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania w ten sposób, że wstrzymać obowiązek dokonywania spłaty rat kredytu przez powódkę w wysokości i terminach określonych powyższą umową w okresie od dnia wydania tego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie

Frankowicze przyzwyczaili się już, że w sytuacji gdy sprawa o kredyt frankowy zaczyna zmierzać ku niekorzystnemu dla banków rozstrzygnięciu, te często decydują się podnosić roszczenia o zapłatę za korzystanie z kapitału przeciwko kredytobiorcom. Coraz częściej natomiast zdarzają się sytuacje, w których to kredytobiorcy domagają się tych środków od kredytodawców. Na to jak i inne zagadnienia TSUE miał odpowiedzieć 17 marca 2022 r. Wyrok jednak nie zapadł, a spodziewać się go można dopiero za kilka miesięcy.

Na marcowej rozprawie Trybunał miał rozpoznać trzy sprawy dotyczące Frankowiczów, oznaczone kolejno sygnaturami C-80/21, C-81/21 i C-82/21. W połączonych sprawach miała zostać udzielona odpowiedź na pytania prejudycjalne w przedmiocie sporów wynikłych na tle umów o kredyt waloryzowanych do franka szwajcarskiego. Jeszcze przed początkiem rozprawy swoje stanowisko, nie po raz pierwszy, przedstawił polski rząd. Konsekwentnie podtrzymał on podejście zdecydowanie popierające konieczność zapewnienia wysokiego poziomu ochrony kredytobiorców. Przedstawiciele Rady Ministrów wskazali także na potrzebę stanowczego podejścia do banków, które jako podmioty profesjonalne powinny z należytym poziomem staranności podchodzić do prawidłowego konstruowania umów z konsumentami.

Co więcej,  swoje stanowiska przedstawiły także Komisja Europejska oraz rząd hiszpański. Podobnie jak i w przypadku rządu naszego państwa, ich stosunek do przedstawionego na rozprawie zagadnienia można ocenić jako korzystny dla Frankowiczów.

Zaplanowany na ten dzień wyrok jednak nie zapadł, ponieważ Trybunał Sprawiedliwości postanowił wysłuchać głosu stron zaangażowanych w spór. Jest to bardzo wyjątkowa sytuacja, bowiem do tej pory w tego typu sprawach TSUE nie dawał możliwości wypowiedzenia się pełnomocnikom kredytobiorców oraz reprezentantom banków. Nawet podczas osławionej już sprawy Państwa Dziubaków nie było mowy o jakiejkolwiek dyskusji, brak było wysłuchania, a jedynie zostało wydane orzeczenie.

W związku więc z blisko czterogodzinnym wysłuchaniem stron oraz opiniami przedstawicieli rządów państw i Komisji, TSUE postanowił przeanalizować nowe opinie i odłożył w czasie ogłoszenie wyroku. Nie ma zatem obaw, iż odroczenie miałoby nastąpić z powodu jakiejś wątpliwości, która miałaby zmienić dotychczasowe ukierunkowanie Trybunału.

Od samego początku zaistnienia zagadnienia spraw frankowych Trybunał Sprawiedliwości podkreśla szczególną potrzebę ochrony praw konsumentów, wskazując na ich istotne różnice w porównaniu z przedsiębiorcami. Po rozprawie z dnia 17 marca 2022 roku uzasadnione jest odczucie, że sposób formułowania pytań przez sędziów Trybunału wskazuje na sprzyjające dla Frankowiczów podejście oraz przyszłe rozstrzygnięcie.

Szanowni Państwo, z wielką przyjemnością możemy poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Jowita Cieślik, postanowieniem z dnia 09 marca 2022 r., XXVIII Cz 1107/21, wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Bankowi Millennium Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, na skutek zażalenia banku  na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 6779/21, postanowił oddalić zażalenie banku. Cieszymy się, że kolejnymi korzystnymi orzeczeniami możemy pomagać naszym Klientom.

Szanowni Państwo, przemyślana argumentacja oraz celne wypunktowanie poczynionych przez Bank Millenium naruszeń prawa po raz kolejny przyniosły nam małą wygraną! Dzięki starannemu przygotowaniu naszych pism procesowych Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Katarzyna Dawid-Birska, postanowieniem z dnia 20 lutego 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Bankowi Millennium S.A. z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 3489/22, postanowił udzielić zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny pomiędzy powodami a stroną pozwaną, jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia przez powodów na rzecz strony pozwanej rat kredytu, obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności, wynikających z umowy oraz poprzez nakazanie stronie pozwanej zaniechania pobierania od powodów rat kredytu, obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności, wynikających z umowy w okresie  od dnia wydania niniejszego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Sędzia podzielając trafne argumenty podniesione w pozwie przygotowanym przez naszą Kancelarię postanowiła odstąpić od uzasadnienia postanowienia.

Szanowni Państwo, po raz kolejny spotykamy się z profesjonalnym i przyjaznym dla Frankowiczów podejściem sędziów największego sądu w Polsce! Dzięki staraniom naszych prawników Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Aleksandra Orzechowska, postanowieniem z dnia 02 lutego 2022 r., wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszego Klienta przeciwko Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu - Raiffeisen Bank International AG (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 2450/22, postanowił udzielić powodowi zabezpieczenia roszczenia o ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny pomiędzy powodem, a poprzednikiem prawnym pozwanego jest nieważna, poprzez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania poprzez:

a/ zawieszenie obowiązku świadczenia przez powoda na rzecz pozwanego rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z ww. umowy,

b/ nakazanie zaniechania pozwanemu pobierania świadczenia od powoda, rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki oraz innych należności wynikających z ww. umowy - w okresie od dnia wydania postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w tej sprawie.

Szanowni Państwo, po raz kolejny mamy przyjemność poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSO Joanna Karczewska, postanowieniem z dnia 28 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszej Klientki przeciwko Bankowi Polska Kasa Opieki S.A. z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 2113/22, postanowił udzielić powódce zabezpieczenia jej roszczenia poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania w ten sposób, że wstrzymał obowiązek dokonywania spłaty rat kredytu przez powódkę w wysokości i terminach określonych powyższą umową w okresie od dnia wydania przedmiotowego postanowienia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Dr hab. Mariusz Golecki, pełniący funkcję Rzecznika Finansowego przedstawił Sądowi Najwyższemu sprzyjające „Frankowiczom” stanowisko dotyczące tzw. kredytów frankowych w sprawie III CZP 11/21 w następujących kwestiach:

- roszczenie banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej, tj. Dyrektywą 93/13, jak również nie znajduje uzasadnienia w przepisach krajowych,

- brak możliwości uzupełnienia luki w umowach kredytowych powstałych na skutek usunięcia postanowienia niedozwolonego, ze względu na brak w ustawodawstwie polskim odpowiedniego przepisu,

- potwierdził trafność orzecznictwa SN w zakresie teorii dwóch kondykcji (osobnych roszczeń banków i konsumentów w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu),

- przychylił się do stanowiska SN w zakresie przedawnienia roszczeń, gdzie przedawnienie rozpoczyna się od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna, przez co rozumie się: „brak świadomej i wolnej zgody na postanowienie niedozwolone wyrażonej w pierwszym wystąpieniu skierowanym przez konsumenta do banku, kwestionującym ważność umowy albo wskazującym na abuzywny charakter jej postanowień”.

TSUE wydał w dniu 29 kwietnia 2021 roku wyrok w sprawie C-19/20 odpowiadając na pięć pytań Sądu Okręgowego w Gdańsku. Wyrok TSUE ma kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięć dotyczących umów kredytu udzielanych przez GE Money Bank S.A. (obecnie Bank BP S.A.)., gdzie kurs kupna/sprzedaży franka szwajcarskiego powiązany był z marżą banku. TSUE potwierdził, iż nie ma możliwości uzupełninia umowy poprzez zmianę jej warunków na podstawie przepisów dyspozytywnych, a także potwierdził brak możliwości usunięcia z umowy tylko części nieuczciwego warunku umownego, w omawianym przypadku marży kupna/sprzedaży dowolnie ustalanej przez bank, pod warunkiem jeśli doprowadziłoby to do zmiany istoty całego warunku umowy kredytu.

Sędziowie Sądu Okręgowego w Warszawie zajmujący się rozpoznawaniem spraw cywilnych dotyczących umów kredytu indeksowanego lub denominowanego, przyjęli zasadność uwzględniania wniosków o zabezpieczenie dotyczących wstrzymania spłaty rat kredytu, w przypadku, w którym Kredytobiorca spłacił więcej niż kredyt wypłacony przez bank.

Dnia 7 maja 2021 roku, Sąd Najwyższy w siedmioosobowym składzie Izby Cywilnej odniósł do pytań zadanych przez Rzecznika Finansowego w sprawie o sygn. III CZP 6/21, podjął uchwałę następującej treści:

1. Niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 (1) § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

2. Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.
Uchwała ma moc zasady prawnej.
Sąd Najwyższy wskazał, iż w przypadku nieważności umowy kredytobiorcy i bankowi przysługują dwa odrębne roszczenia, potwierdził tym samy jako obowiązującą w polskim porządku prawnym teorię tzw. dwóch kondycji. Sąd Najwyższy uznał również, że termin przedawnienia biegnie od momentu, gdy umowa stała się nieważna. Ustalenie rozpoczęcia terminu przedawnienia od chwili ustalenia nieważności umowy z jednej strony wydłuża bankom czas na pozywanie Kredytobiorców o zwrot kapitału z drugiej strony umożliwia Kredytobiorcom dochodzenie od banku zwrotu wszystkich wpłaconych kwot. Przypomnijmy problem kredytów walutowych dotyczy głównie pierwszego dziesięciolecia dwudziestego pierwszego wieku, gdzie biorąc pod uwagę dziesięcioletni okres przedawnienia, sądy uwzględniały zarzuty banków o częściowym przedawnieniu roszczeń Kredytobiorców.

Panie Mecenasie, sprawa frankowa to nie rozwód, dlaczego zadaje mi Pan tak szczegółowe pytania dotyczące celu nabycia nieruchomości, sposobu korzystania z niej?

Takie pytanie z lekkim zabarwieniem pretensjonalności usłyszałem, przeprowadzając niedawno „standardowy” jak dla mnie wywiad z posiadaczem pseudo frankowego kredytu, który nota bene miał być w opinii tych dbających o dobro klientów banków, nader bezpieczny, a zarazem tani. Życie napisało inny scenariusz, ale wszyscy o tym wiedzą i temat na osobny wpis. Sprawa frankowa wydaje się prosta, podobno prawie wszyscy wygrywają, niektóre kancelarie ocierają się rzekomo o stuprocentową skuteczność, nie ma zatem sensu należycie dbać o szczegóły. Czy aby na pewno?

Końcowy sukces każdej sprawy zawsze poprzedzony powinien być dokładną analizą stanu faktycznego, okoliczności poprzedzających zawarcie umowy kredytu, momentu w której doszło do jej zawarcia oraz okoliczności związanych z korzystaniem z nieruchomości nabytej z kredytu. O ile umowy zawierane w podobnym czasie z tym samym bankiem są identyczne, o tyle znalezienie takich samych kredytobiorców nie jest możliwe. Dlaczego te wszystkie elementy są takie ważne, skoro umowy kredytów pseudo frankowych zawierają zazwyczaj niedozwolone klauzule indeksacyjne, przeliczeniowe ze złotych polskich na franka szwajcarskiego i odwrotnie?

Odpowiedzi na tak postawione pytanie szukać należy w postanowieniach Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, stanowiącej podstawowe oręże „frankowiczów” w sporach z bankami oraz w przepisach Kodeksu cywilnego, który stanowią jej implementację do krajowego porządku prawnego, na marginesie nie do końca udaną. Chronią one osobę fizyczną, która zawierając umowę w tym przypadku kredytu działała w celach nie związanych z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem. Przykładowo nabycie kilku nieruchomości w miejscowości wypoczynkowej, kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania kredytobiorcy, ciężko będzie uzasadnić koniecznością zaspokojenia życiowych i mieszkaniowych potrzeb konsumenta. To samo dotyczy nabycia nieruchomości w celu oddania jej w najem. Ważne są również takie okoliczności jak: wykształcenie, wykonywany zawód, miejsce pracy, wcześniejsza historia kredytowa konsumenta zwłaszcza w zakresie kredytów udzielony w walutach obcych, skończywszy na sposobie spędzania urlopów w kraju lub za granicą.

Pytania prawników, reprezentujących banki zmierzają bowiem do wykazania, iż osoba zawierająca z bankiem umowę kredytu, posiadała wiedzę co do ryzyka kursowego, a tym sam bank zawierając umowę z wbudowanym elementem indeksacyjnym do waluty obcej nie postępował nieuczciwie oraz nie naruszył dobrych obyczajów. Niedostatki banków w należytym wykonywaniu obowiązków informacyjnych w zakresie ryzyka kursowego, równoważone są przymiotami potencjalnego kredytobiorcy, które z uwagi na posiadaną wiedzę, miał świadomość lub też kierując się zasadami doświadczenia życiowego, powinien mieć świadomość w zakresie ryzyka związanego z zawarciem umowy z wbudowanym elementem walutowym.

Należyte zatem ustalenie wszystkich szczegółów dotyczących osoby kredytobiorcy, celu nabycia nieruchomości, na zakup której zaciągany był kredyt, pozwoli ocenić jakie są szanse na wygranie sprawy i dobranie odpowiedniej strategii procesowej. Na sali sądowej nie zadaje się co do zasady pytań na które nie zna się odpowiedzi, a o niektóre kwestie nie warto pytać, licząc że nie zrobi tego druga strona.

Sąd Najwyższy po raz kolejny nie podjął uchwały w sprawach „Frankowiczów”. Pełny skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, miał udzielić odpowiedzi na pytania I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Manowskiej.

Sąd Najwyższy zdecydował się na zasięgnięcie stanowisk Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznika Finansowego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka. Decyzja Sądu Najwyższego przyjęta została przez „środowiska frankowiczów” z zaskoczeniem i lekkim niedowierzaniem.

Pozostaje mieć nadzieję, iż w najbliższym czasie Sąd Najwyższy stanie na wysokości zadania.

Szanowni Państwo, miło nam poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSR del. Agnieszka Kossowska, postanowieniem z dnia 28 października 2021 r. wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych klientów przeciwko Bankowi Gospodarstwa Krajowego z siedzibą w Warszawie o ustalenie i zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 14302/21, postanowił udzielić powodom zabezpieczenia ich roszczenia przez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas trwania postępowania poprzez wstrzymanie obowiązku dokonywania spłat rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki przez powodów w terminach określonych umową kredytu w okresie od dnia wydania przedmiotowego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

W załączeniu treść ww. postanowienia.

Szanowni Państwo, miło nam poinformować, iż Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny, postanowieniami z dnia 10 listopada 2021 r. w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 15510/21 oraz dnia 3 grudnia w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 14511/21, postanowił udzielić powodom zabezpieczenia ich roszczenia przez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas trwania postępowania poprzez wstrzymanie obowiązku dokonywania spłat rat kredytu obejmujących kapitał i odsetki przez powodów w terminach określonych umową kredytu w okresie od dnia wydania przedmiotowego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

W załączeniu treść ww. postanowień.

Szanowni Państwo, udało nam się obronić korzystne dla naszego Klienta postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń z tytułu umowy kredytu. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie SSR (del.) Tomasz Leszczyński, postanowieniem z dnia 12 listopada 2021 r., XXVIII Cz 489/21, wydanym w sprawie toczącej się z powództwa naszych Klientów przeciwko Bankowi BPH S.A. z siedzibą w Gdańsku o ustalenie i zapłatę, na skutek zażalenia banku  na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt XXVIII C 7469/21, postanowił oddalić zażalenie banku. Jest to przykład stanowczego podejścia warszawskiego Sądu do spraw frankowych, w których to banki w sposób abuzywny wykorzystywały swoją pozycję dla osiągnięcia zysku.