Odpowiedź Sądu Najwyższego na pytania Rzecznika Finansowego. Uchwała w sprawie „frankowiczów”

Dnia 7 maja 2021 roku, Sąd Najwyższy w siedmioosobowym składzie Izby Cywilnej odniósł do pytań zadanych przez Rzecznika Finansowego w sprawie o sygn. III CZP 6/21, podjął uchwałę następującej treści:

1. Niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 (1) § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

2. Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.
Uchwała ma moc zasady prawnej.
Sąd Najwyższy wskazał, iż w przypadku nieważności umowy kredytobiorcy i bankowi przysługują dwa odrębne roszczenia, potwierdził tym samy jako obowiązującą w polskim porządku prawnym teorię tzw. dwóch kondycji. Sąd Najwyższy uznał również, że termin przedawnienia biegnie od momentu, gdy umowa stała się nieważna. Ustalenie rozpoczęcia terminu przedawnienia od chwili ustalenia nieważności umowy z jednej strony wydłuża bankom czas na pozywanie Kredytobiorców o zwrot kapitału z drugiej strony umożliwia Kredytobiorcom dochodzenie od banku zwrotu wszystkich wpłaconych kwot. Przypomnijmy problem kredytów walutowych dotyczy głównie pierwszego dziesięciolecia dwudziestego pierwszego wieku, gdzie biorąc pod uwagę dziesięcioletni okres przedawnienia, sądy uwzględniały zarzuty banków o częściowym przedawnieniu roszczeń Kredytobiorców.