Prawo zatrzymania w sprawach frankowych

Banki próbują korzystać z różnych regulacji prawnych, by możliwie jak najlepiej zabezpieczyć swoje interesy. Dlatego też w niektórych sprawach frankowych powołują się one na prawo zatrzymania, twierdząc, że oddadzą kredytobiorcy należną mu sumę dopiero wtedy, gdy ten zwróci bądź zobliguje się do zwrotu roszczeń banku.
Czym jest w ogóle prawo zatrzymania?
Jest to instrument prawny, który opisany został w art. 496 oraz 497 k.c. Prawo zatrzymania zakłada, że w momencie, gdy obie strony umowy wzajemnej mają zwrócić sobie to, co jedna drugiej świadczyła, jedna z nich może wstrzymać się z oddaniem świadczenia do czasu, gdy druga strona dokona zwrotu bądź zabezpieczy roszczenia o zwrot, np. zgromadzi odpowiednie środki na ten cel.
Kwestią sporną w sprawach frankowych pozostaje jednak pytanie, czy umowa kredytu jest co do zasady umową
wzajemną i czy banki mogą w związku z tym korzystać z prawa zatrzymania.
Czym jest umowa wzajemna?
W przypadku umów wzajemnych zakłada się chęć wymiany różnych, lecz ekwiwalentnych dóbr, a każda ze stron jest jednocześnie zarówno dłużnikiem, jak i wierzycielem. Przedmiotem umowy wzajemnej będzie w związku z tym wymiana jednej rzeczy na inną rzecz, wymiana pieniędzy za rzecz, a także wymiana pieniędzy za usługę. Dlatego też co do zasady zalicza się do nich m.in. umowy:
- zamiany,
- sprzedaży,
- o dzieło,
- o roboty budowlane.
Prawo zatrzymania w sprawach frankowych a orzecznictwo sądowe
Biorąc pod uwagę powyższą interpretację umów wzajemnych można byłoby założyć, że prawo zatrzymania w sprawach frankowych nie powinno mieć zastosowania. W orzecznictwie sądów powszechnych dochodzi jednak do rozbieżności ze względu na uzasadnienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2021 r., w którym dopuszczono możliwość zastosowania prawa zatrzymania w sprawach frankowych, ponieważ obowiązek zwrotu kapitału jest czymś więcej, a nie czymś mniej niż zobowiązanie do świadczenia wzajemnego. Uchwały Sądów Najwyższych, także te mające moc zasad prawnych, nie są jednak wiążące dla sądów powszechnych. Dlatego też część z nich przychyla się do wyroku Sądu Apelacyjnego z 23 lutego 2022 r., który uznał, że umowa kredytu nie jest umową wzajemną.