Klauzule abuzywne – co to znaczy?

Klauzule abuzywne, określane także jako postanowienia niedozwolone, to zapisy w umowach, które nie zostały uzgodnione indywidualnie z konsumentem, a które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub jego interesem. Aby uznać dane postanowienie w umowie kredytowej za klauzulę abuzywną, muszą być spełnione wszystkie określone przesłanki.

Należy podkreślić, że klauzule niedozwolone nie mogą odnosić się do głównych świadczeń stron, takich jak cena czy wynagrodzenie, jeśli zostały one jednoznacznie określone. Spełnienie przesłanek abuzywności postanowień umowy, skutkuje brakiem wiążącej mocy takich zapisów wobec konsumenta, co może prowadzić do unieważnienia umowy kredytowej.

Klauzule niedozwolone w umowach kredytowych – przykłady z kredytów frankowych

W umowach kredytów walutowych, klauzule abuzywne stanowią oś przedmiotu sporu. Dotyczą one w przeważającej mierze sposobu ustalania kursu przeliczeniowego według wewnętrznych kryteriów banku, bez odniesienia do zewnętrznych wskaźników, takich jak kurs NBP. W efekcie kredytobiorcy często nie znali dokładnej kwoty wypłacanej w złotówkach ani wysokości przyszłych rat kredytu.

Taki brak przejrzystości negatywnie wpływa na interes konsumentów, gdyż powoduje niejasność co do spłaty kredytu. Kredytobiorcy mieli trudności z oszacowaniem, ile wyniesie rata oraz całkowite zadłużenie, co stało się głównym argumentem w procesach przeciwko bankom.

Postanowienia wpływające na interes konsumenta

Sąd Najwyższy definiuje interes konsumenta szeroko, uwzględniając zarówno aspekty materialne, jak i niematerialne, takie jak poczucie bezpieczeństwa. Przy ocenie naruszenia interesu konsumenta, sąd bierze pod uwagę sytuację kredytobiorcy w chwili zawierania umowy oraz potencjalny wpływ kredytu na jego życie.

Co robić w przypadku znalezienia klauzul abuzywnych w umowie?

W przypadku podejrzenia obecności klauzul abuzywnych w umowie kredytowej warto zwrócić się do kancelarii prawnej specjalizującej się w takich sprawach. Specjaliści przeanalizują umowę, aby ustalić, czy zawiera ona niedozwolone zapisy oraz czy istnieje możliwość pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy sądowej.

Klauzule abuzywne, a postępowanie sądowe

Jeśli ustalone zostanie, że umowa zawiera klauzule abuzywne, może to być podstawą do wszczęcia postępowania sądowego przeciwko bankowi. W trakcie procesu kredytobiorca musi wykazać, że postanowienia nie były negocjowane indywidualnie, a bank nie zapewnił przejrzystego wyjaśnienia ich treści. Bank może z kolei próbować dowieść, że klient miał realny wpływ na kształt umowy, a jej warunki były przedmiotem negocjacji, co w praktyce jest fikcją, biorąc pod uwagę adhezyjny charakter umów kredytowych.

W przypadku uznania klauzul za abuzywne, sąd może stwierdzić nieważność umowy, co oznacza, że traktowana jest tak, jakby nigdy nie istniała. W rezultacie kredytobiorca jest zobowiązany do zwrotu otrzymanego kapitału, a bank – do zwrotu wpłaconych rat.